Deprem Öncesi Alınabilecek Önlemler

Deprem Durum Planı
Deprem öncesine
Deprem sırasında
Deprem sonrasında

Deprem başladığı zaman nasıl hareket edeceğinizi ve nerelere saklanacağınızı önceden planlayın.
Bulunduğunuz mekanı dışarı çıkarken size engel olmayacak şekilde düzenleyin.
Kaçış yolunuzun üzerindeki sandalye,masa,saksı,tabure gibi cisimleri kaldırın.
Dışarı çıktığınızda nerede bekleyeceğinizi önceden belirleyin.

Deprem Durum Planı Uygulaması
Yapmış olduğunuz planı çeşitli aralıklarla uygulayarak pekişmesini sağlayın. Böylece deprem sırasında ve sonrasında nasıl hareket edeceğiniz alışkanlık haline gelmiş olur.
Evinizin,işyerinizin ve okulunuzun tahliye planları için farklı senaryolar uygulayın.
“Tek kişiysek ne kadar sürede çıkarız? Eşimiz ve çocuklarımızla ne kadar sürede çıkarız? işyerimizi ne kadar hızlı boşaltırız?” Bu soruların yanıtını bulmak için uygulama yapın. Uygulamayı yaşadığınız yerdeki(apartman,okul,işyeri) insanlara haber vererek yapın. Habersiz yapacağınız bir uygulama, yaşadığınız yerdeki insanların paniğe kapılmalarına neden olabilir.

NOT: Kitap Hayat Kurtarır!
Marangoza kenarları bir metre olan küp şeklinde bir tahta sandık yaptırın ve içini tıka basa kitapla doldurun. Sandık mutlaka masif tahtadan yapılmış olmalıdır. Sandığın içine doldurulan kitaplar hiçbir şekilde zarar göremez. Kitapla doldurulmuş sandığın çevresini çamaşır ipinden daha kalın bir naylon iple sıkıca sarın. Böylece, sandık darbelerle parçalansa bile ,ip kutunun dağılmasını önleyecektir. içi kitap dolu sandığı evdeki kolonlardan herhangi birinden bir metre uzağa yerleştirin. Deprem anında sandığın yanına sığının. Dizlerinizi karnınıza çekerek ve başınızı da dizlerinize dayayarak pozisyon alın. Sandığın üzerine devrilecek bir kolon ya da beton plaka sandığı en fazla 10-15 cm ezebilir. Sandığın yanında her durumda depremzedeye yetebilecek bir yaşama alanı kalır.(Not: Sandığı daha sağlam olur diye çivi vb. malzemelerle sağlamlaştırmayın. Sandığın üzerine bir şey düştüğünde, çiviler basınçla tahtadan fırlar ve depremzedeyi yaralayabilir. Kalın çamaşır ipi kullanın…)

Yaşadığınız Yerin Depreme Göre Düzenlenmesi:
Sağlık kuruluşları hariç, evinizde,işyerinizde ve okulunuzda jeneratör varsa, bunların otomatik olarak devreye girmesini önleyin. Otomatik olarak devreye giren jeneratörler doğalgaz sızıntısıyla birlikte patlamaya neden olabiliyorlar.

Bulunduğunuz mekanda üzerinize düştüğü zaman tehlike yaratabilecek gardırop, vitrin, kitaplık,portmanto vs. gibi ağır eşyaları monte ettirin.

Tavanlarda büyük avizeler varsa bunları daha sade lambalarla değiştirin. Vitrinlerde bulunan, tehlike yaratabilecek cam eşyaları alt gözlere alın. Mutfak dolaplarının üst gözlerinde bulunan çelik tencere, cam kavanoz vs. gibi tehlike yaratabilecek cisimleri mutfak tezgahlarının altına yerleştirin.

Elektrik, doğalgaz sistemlerinin periyodik kontrollerini yaptırın.

Binanızda hasar varsa, uzmanlara kontrol ettirerek, zarar gören yerleri onarın.

Bulunduğunuz yerde bina giriş kapılarının dışarı açılmasını sağlayın. Çünkü içeri doğru açılan kapılar panik anında sıkışmalara neden olmaktadır.

Tüp gazla çalışan banyo şofbenlerini kullanmadığınız zaman (tüplerini) kapalı tutun.

Deprem Çantası Çok Gerekli Değil
Dünyanın hiçbir yerinde insanlar deprem sonrasında açlıktan ölmemiştir. Tam tersine, gelen yardımların çoğu her zaman yiyecek olur. Herhangi bir çantada yiyecek saklanması oldukça anlamsızdır.

Büyük bir deprem sonrasında insanların bir an önce dışarı çıkmaları gerekmektedir. Bu nedenle yazılan tüm malzemeleri doldurduğumuzda en az 15kg çekecek çantayı dışarı taşımak oldukça güçtür ve önemli zaman kaybına neden olacaktır. Deprem çantasıyla zaman kaybetmek yerine, eğer arabanız varsa arabanızın bagajına koyacağınız birkaç battaniye ve kışlık giysi yeterlidir. Arabanız yoksa kışlık giyeceklerinizi kapının kenarına asın ve çıkarken elinize alarak dışarı çıkın. Bunun dışında, büyük hacimli çantalar hazırlayarak evden çıkışınızı güçleştirmeyin. (Not:diğer bazı dokümanlardan yararlanarak elde ettiğim bilgiler sonucunda: yanınızda taşıyabileceğiniz küçük bir düdük(enkazda kalma ihtimali düşünülerek),bir el feneri,bir küçük pet şişe su bulundurmanız ve eğer varsa cep telefonunuzun daima şarjlı ve açık olması önerilmektedir.)

ilkyardım Eğitimi
Ailenizin ve yakın çevrenizin en azından temel yaşam desteği verebilecek ilkyardım eğitimi almasını sağlayın.

Deprem Sırasında Nasıl Davranılmalı
Kesinlikle paniğe kapılmamalıyız! Deprem sırasında paniğe kapılmazsak hem kendimizin hem de yanımızda bulunanların yaşamlarını kurtarabilmek için daha sağlıklı kararlar verebiliriz.

Deprem Sırasında Bina içinde Nasıl Davranılmalı?

ilk An
ilk sarsıntının hissedildiği anda zemin katlarda olanlar, daha önce yapmış oldukları “deprem durum planı”na uygun olarak en kısa sürede dışarı çıkmalıdırlar. Depremin ilk sarsıntısını hissettiniz, sarsıntı sonra hafifledi. Bu asıl deprem şokunun öncüsü olabilir ve genellikle de böyle olmuştur. ilk sarsıntıdan asıl şoka kadar geçecek olan birkaç saniye size çok önemli bir avantaj sağlayabilir. Bu kısa süreyi paniğe kapılmadan değerlendirmenin ödülü, sizin ve ailenizin yaşamı olabilir.

Çıkış Süresi
Çıkış süresi için belirli bir süre vermenin fazla bir anlamı yoktur. Çünkü verilen 10-15sn’lik çıkış zamanı en az 150km uzakta olan bir depremin P ve S dalgaları arasındaki yaklaşık mesafedir. Odak noktası yaklaştıkça bu süre de azalır. Bu nedenle süre vermekten çok, zemin kattakilerin çıkabilecekleri en kısa sürede dışarı çıkması tavsiye edilmektedir.

Bina içindeki Korunma Bölgeleri
Güvenli bölgeler ağırlık merkezi düşük,geniş hacimli ve dayanıklı cisimlerin yanlarıdır. Bu cisimler ezilip büzülmekte, ama kesinlikle yok olmamaktadır.

Yaşam Boşluğu
Geniş hacimli, ağırlık merkezi düşük,dayanıklı cisimler enkaz haline gelen binalarda,üzerlerine düşen kolon,kiriş veya tavan tarafından tamamen yok edilmemektedir. Çamaşır makinesi,büro tipi buzdolabı,bulaşık makinesi vs. gibi cisimler, çöken duvar,kiriş ve kolonların yönünü değiştirerek insanların nefes alarak yaşayabilecekleri boşluklar oluşturabilirler. Bu boşluklara “yaşam boşluğu” adını veriyoruz. Yaşam boşluklarında cenin pozisyonu alarak kalabiliriz.

Banyolar

Döküm Küvetler
Banyolarda bulunan döküm küvetlerin yanlarında önemli yaşam boşlukları oluşmaktadır. Deprem sırasında eğer banyodaysak bu tür küvetlerin yanına cenin pozisyonunda yatmak yapılacak en sağlıklı harekettir.

Çamaşır Makineleri
Üzerine düşen ağır cisimlerin baskısı altında ezilen,büzülen,ama kesinlikle yok olmayan çamaşır makinelerinin yanına, cenin pozisyonu alınarak yatılmalıdır.

Yatak Yanları
Yatakların her iki yanına(yanlardan herhangi birine) cenin pozisyonu alarak yatmak, yatak odasında yapılacak en akıllıca harekettir. Enkaz haline gelen bir binada yatağın üst ve altı tamamen tahrip olurken yatak kenarlarında bir insanın korunacağı kadar yaşam boşluğu kalmaktadır.

UYARI! Kesinlikle yatağın altına saklanmayın!

Cenin Pozisyonu: Cenin pozisyonu maksimum küçülme yapabildiğimiz bir pozisyondur. Bu durum basit olarak, başımızı ellerimizin arasına alıp, ayaklarımızı karnımıza çekerek küçülebildiğimiz bir pozisyon şeklinde tarif edilebilir. Sırtımızı, bu pozisyonu alarak yanına yattığımız nesneye dayamalıyız.bu pozisyonda kalarak hem üzerimize düşebilecek cisimleri gözler hem de böbreklerimizden birinin zarar görmesine engel oluruz.

Salonlar
Çekyat Kenarları
içi eşya veya kitap dolu olan çekyatlar iyi bir korunma alanı yaratmaktadırlar. Üzerlerine düşen ağır cisimlere karşı esneyerek direnen çekyatların kenarlarında da önemli yaşam boşlukları oluşmaktadır.

Para Kasaları
işyerlerinin çoğunda ve bazı evlerde bulunan çelik para kasaları da önemli bir korunma alanıdır. Bu tür cisimlerin kenarlarında da kurtarma çalışmaları sırasında önemli yaşam boşlukları tespit edilmiştir.

Çeyiz Sandıkları
içi dolu olan eski çeyiz sandıkları da düşen tavanları tutarak önemli yaşam boşlukları oluşmasına neden olmuşlardır.

Mutfaklar
17 Ağustos ve 12 Kasım kurtarma çalışmaları sırasında en fazla canlı,mutfaklardan çıkarılmıştır.

Bulaşık Makineleri
aynı çamaşır makinesi gibi bulaşık makinesi de ağırlıklara direnmekte ve yanında önemli yaşam boşluklarının oluşmasına neden olmaktadır.

Fırınlar
tek başına fazla koruyucu özelliği olmamakla birlikte çok büyük yaşam boşluklarının oluşmasına neden olmaktadır.

Buzdolapları
Salınımın artması nedeniyle devrilme tehlikesi olsa bile,iyi monte edildiği taktirde tek başına mutfağın önemli bir bölümünü ayakta tutabilecek özelliğe sahiptir. Arkasındaki metal çerçevelerden tel ile duvara sabitlenmesi halinde buzdolabı,mutfağın en koruyucu malzemesi haline gelmektedir.

Aşağıdakileri Kesinlikle Yapmayın!
Saklanmak için masaların altına girmeyin!
Kapı pervazlarının altına girmeyin!
Binanın kendi yapı elemanı olan kolon,kiriş gibi cisimlerin altında beklemeyin!
Alt kata inmek veya üst kata çıkmak için bile olsa merdivenlere koşmayın!
Pencerelerden ve balkonlardan uzak durun!
Asansörü kullanmayın!

Masaların Altları Tehlikelidir!
Masaların altına girme düşüncesinin temelinde binaların çok sağlam olması yatmaktadır. Masanın altına girerek sadece yukarıdan düşen cisimlerden korunabiliriz. Bina yıkılırsa masalar da bina ile birlikte yerle bir olmaktadır. Aynı şekilde kapı pervazları,kolon ve kirişler de can kurtarmak yerine tam tersine insanların yaşamlarına mal olmaktadırlar. Marmara ve Düzce depremlerinde yüzlerce insan, bilinçli olarak bu tür yerlerde saklanmış ve tümü yaşamını kaybetmiştir. Kolon ve kirişler ise kurtarma çalışmaları sırasında birçok insanın çıkarılmasını zorlaştırmaktan başka bir işe yaramamıştır. Ayrıca bina yıkıldığı zaman üzerimize ilk düşecek cisimler de bunlardır. Deprem sırasında sarsıntı nedeniyle pencerelerden düşerek hayatınızı kaybedebilirsiniz. Binanız yıkılmasa bile merdivenler zarar görebilir. Panik halinde dışarı çıkmaya çalışırken yıkılmış veya kısmen zarar görmüş merdivenlerden düşerek zarar görebilirsiniz.

Deprem Sırasında Bina Dışında Nasıl Davranılmalı
Üzerimize düşebilecek cisimlerden(elektrik telleri ve direkleri,pencereler,binalar,köprüler vs.) uzak durmalıyız.
Araba içindeyseniz,arabayı hemen güvenli bir yere çekin ve bekleyin. Araba güvenli bir yerde değilse arabayı hemen terk edin.
Araba bir köprü altında veya bir otoparkta iken depreme yakalanırsanız, hemen arabadan inerek arabanın yanına yatın.

Deprem Sonrası Neler Yapılmalı
Panik yapmayın! Panik yapmaya başladıktan sonra hata yapmaya da başlarsınız!
Binanızın önünden uzaklaşın! Deprem sonrasında dışarı çıktıktan sonra binanızın önünde beklemeyin. Daha önce belirlediğiniz toplanma bölgesine gidin.
Haber alın! Radyo dinleyerek yetkililerden deprem hakkında sağlıklı bilgiler almaya çalışın.
Telefonlarınızı kullanmayın! Depremin ilk saatlerinde,acil durumlar dışında nedeni ne olursa olsun telefonları kullanmayın,yakınlarınızı aramayın. Depremin ilk anlarında acil müdahale ekiplerinin yönlendirilmesi açısından iletişim çok önemlidir. Deprem sonrası telefonlar kilitlendiği için arama kurtarma ekipleri haber almakta zorlanmaktadırlar.
Ateş yakmayın! Deprem sonrasında kibrit,çakmak gibi,patlamalara neden olabilecek nesneleri kullanmayın. Işık kaynağı olarak sadece fener kullanın!
Kontrol edin! Dışarı çıkarken komşularınızı da kontrol edin. Bina yıkılmamış olsa bile üzerine herhangi bir ağır cisim düşmüş ve onun yaralanmasına neden olmuş olabilir.
Fısıltı gazetesine inanmayın! Deprem öncesinde ve sonrasında sadece yetkililerin açıklamalarını dikkate alın. Depremi öncesinden saptamak günümüz teknolojisiyle imkansızdır. Bu nedenle kulağınıza gelen deprem fısıltılarına inanarak onları yaymayın. Bu tür dedikodular paniğe yol açarak, hayatın normale dönmesine engel olmaktadır.
Artçı şokları unutmayın! Ana şoktan sonra olan artçı şoklar hasar görmüş binaları yıkabilir. Binanıza girmeden önce çok iyi kontrol edin. Hasar varsa kesinlikle içeri girmeyin.

Çöken Binadan Kurtulmuşsanız
Kendi binanızda ve yan binalarda enkaz altında yaralılar varsa,onlara yardım edin.
Görünürde yaralı yoksa,enkazın belli yerlerinde içerde kimse olup olmadığını ses ile araştırın.
Ses aldığınız andan itibaren enkaz altındaki insanla diyaloğa girerek onunla konuşun ve moralini düzeltmeye çalışın.
Arama-kurtarma gelmeden içinde canlı bulunduğunu sandığınız enkazı terk etmeyin.
Ekipler geldikten sonra çekilin ve ancak sizden yardım istenince yardım edin.

Enkaz Altında Kalmışsanız!
Moralinizi bozmayın.
Enkaz altında başka canlı varsa onunla konuşun. Moraliniz düzelir.
Vücudunuzun altına halı,kilim gibi şeyler çekmeye çalışın.
Duvara vurabilecek pozisyona gelmeye çalışın.
Elinizi duvara vurarak işaret verebilecek pozisyona gelin.
Sürekli bağırarak enerji tüketmeyin.
Enkaz üzerinde çalışanların seslerinin kesildiği an, enkaz altında kalan insanların seslerini duyabilmek için dinleme yapıldığı andır. Bu anda herkes susar ve enkaz altında kalan birileri varsa onlardan ses almaya çalışır.
işte bu sessizlik anında her türlü gürültüyü yaparak aşağıda olduğunuza dair işaret verin.
Duvara vurabilecek haliniz yoksa,bağırın veya duvarı tırmalayın.
Kurtarma ekiplerinin size yaklaşmaya başladığını hissettiğiniz zaman onları yönlendirmeye çalışın.”