Yunus Emre

(1241?-1321?)

Hayatı hakkında kesin bilgimiz yoktur. Son araştırmalara göre 1240/41 ile 1320/21 yılları arasında yaşadığı kabul edilmektedir. Şiirlerinden ve hayatı hakkında yazılıp anlatılagelen menkıbelere göre; iyi bir eğitim görmüştür. Taptuk Emre'nin dergâhına kapılanmış, orada tasavvuf terbiyesinden geçmiştir. Halkı irşad etmek amacıyla diyar diyar dolaştı. Şiirleriyle irşad görevini sürdürdü. Mevlânâ ile görüştü. Yıllar süren gurbet hayatından sonra doğduğu köye, Eskişehir'in Mihalıççık ilçesine bağlı Sarıköy'e döndü. Orada vefat etti.

Sonradan burada kendisi için bir anıt mezar yapıldı. Anadolu'nun birçok yerinde kabri ya da makamı olduğu rivayetleri vardır. Yunus, Türk edebiyatının en büyük şairlerinden biridir. Kendisinden sonra gelen pek çok şairi etkilemiştir. Kullandığı Türkçe, işlediği temalar, şiirindeki sadelik ve yalınlık, onun ne denli büyük bir şair olduğunu ispat etmeye yeter. Bazı şiirlerinde aruzu da deneyen Yunus, asıl şiir kabiliyetini heceyle yazdığı ilahî, nefes ve semaî türü şiirlerinde ortaya koymuştur. Şiirleri bir çok araştırmacı tarafından derlenip toplanmış ve yayınlanmıştır. Dîvân'ının karşılaştırmalı metni Dr. Mustafa Tatçı tarafından basılmıştır.

Şiirlerinden Örnekler

ALLAH SEVGİSİ Neylerler fânî dünyayı Allah sevgisi var iken Ya dahi kanda giderler ol dost sevgisi var iken Allah ile olan kişi ihsân olur onun işi Neylerler gayri teşvîşi Allah sevgisi var iken Görün billahi şu halkı istemezler, güzel Hakk'ı Ya neylerler mâlı mülkü Allah sevgisi var iken Dinlen âşıklar bu sözü behremend eyleye sizi Ya neylersin oğlu kızı Allah sevgisi var iken Yûnus sen kendini görme ibadet kıl mahrûm kılma Gayrısına gönül verme Allah sevgisi var iken AŞK BİR GÜNEŞE BENZER İşitin ey yârenler aşk bir güneşe benzer Aşkı olmayan gönül mesel-i taşa benzer Taş gönülde ne biter dilinde ağu tüter Nice yumuşak söylese sözü savaşa benzer Aşkı var gönül yanar yumşanır muma döner Taş gönüller kararmış sarp-katı kışa benzer Ol sultân kapısında ol hazret tapusunda Âşıkların yıldızı her-dem çavuşa benzer Aynı hırs ol olmuştur nefsine ol kalmıştır Kendine düşman olmuş yavuz yoldaşa benzer Aşktır kudret körüğü kaynadır âşıkları Nice kaptan geçirir ondan gümüşe benzer Âşık gönlü dölenmez mâşukun bulmayınca Kararı yok dünyada pervâzı kuşa benzer Münkir sözünü bilmez sözü ileri varmaz Neye teşbîh edersin anlanmaz düşe benzer Geç Yûnus endîşeden ne gerek bu pîşeden Ere aşk gerek önden andan dervîşe benzer

GEL GÖR BENİ AŞK NEYLEDİ Gönlüm düştü bir sevdaya gel gör beni aşk neyledi Başımı verdim kavgaya gel gör beni aşk neyledi Ben yürürüm yana yana aşk boyadı beni kana Ne âkilem ne divâne gel gör beni aşk neyledi Ben yürürüm ilden ile dost sorarım dilden dile Gurbette hâlim kim bile gel gör beni aşk neyledi Benzim sarı gözlerim yaş bağrım pâre yüreğim baş Hâlim bilen dertli kardaş gel gör beni aşk neyledi Gurbet ilinde yürürüm dostu düşümde görürüm Uyanıp Mecnûn olurum gel gör beni aşk neyledi Gâh tozarım yerler gibi gâh eserim yeller gibi Gâh çağlarım seller gibi gel gör beni aşk neyledi Akar sulayın çağlarım dertli ciğerim dağlarım Şeyhim anuban ağlarım gel gör beni aşk neyledi Ya elim al kaldır beni ya vaslına erdir beni Çok ağlattın güldür beni gel gör beni aşk neyledi Ben Yûnus-ı bî-çâreyim başdan ayağa yareyim Dost ilinde avareyim gel gör beni aşk neyledi