Avrupa’nın Seçkin Turizm Cenneti

2009 yılında Avrupa’nın Seçkin Turizm Cenneti (EDEN) seçilmiş olan, Whitley Gold ödüllü Kars Kuyucuk Gölü’nde tespit edilen kuş türü sayısı 220’ye ulaştı.KuzeyDoğa Derneği 2010 Dünya Biyolojik Çeşitlilik Yılında 219 hektarlık Kars Kuyucuk Gölü Ramsar alanında 220. kuş türünü tespit etti

Böylece, 2009 yılında Avrupa’nın Seçkin Turizm Cenneti (EDEN) seçilmiş olan, Whitley Gold ödüllü Kars Kuyucuk Gölü’nde tespit edilen kuş türü sayısı 220’ye ulaştı. Bu türlerden üçü 13 günlük ilkbahar halkalama sezonunda, beşi ise 45 günlük sonbahar halkalama sezonunda tespit edildi. 2010’da ilk kez belgelenen 8 kuş türünün yedisi, KuzeyDoğa Derneği’nin Kafkas Üniversitesi işbirliği ve Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) ile Kars Çevre Orman İl Müdürlüğü izinleriyle gerçekleştirdiği kuş halkalama çalışmalarında tespit edildi. Kuşlara zarar vermeyen ince sis ağları, alanda görülmesi zor olan ender türlerin tespitinde kritik rol oynadı.

Uzun süreli araştırmalar devam ettiği takdirde bu sayının 250 rakamını geçeceğini belirten KuzeyDoğa Derneği başkanı Şekercioğlu şunları söyledi:
“Dernek ekibimiz, 2004 yılından bu yana süren, büyük emek ve masraf gerektiren yoğun çabalarıyla, Kuyucuk Gölü’nde şimdiye kadar tam 220 kuş türü tespit etmiştir. Bu da Türkiye’deki kuş türlerinin %48’nin, yani yarısnın Türkiye yüzölçümünün MİLYONDA ÜÇÜNÜ kaplayan Kuyucuk Gölü’nde görülmesi demek oluyor. Bu da, 2010 Dünya Biyolojik Çeşitlilik Yılında, Kars Kuyucuk Gölü’nün küresel önemde bir biyolojik çeşitlilik vahası olduğu mesajının dünyaya verilmesidir. Bu kuş türlerinden 32 tanesinin soyu Türkiye çapında, 18 türün ise soyu dünya çapında tehlike altında veya tehlikeye açıktır. Bu türlerin arasında, soyu küresel ölçekte kritik tehlikede olan sürmeli kızkuşu(Vanellus gregarius), küresel çapta tehlikede olan ve gölde üreyen dikkuyruk ördeği(Oxyura leucocephala) ve Türkiye’de yok olmanın eşiğinde olan telli turna(Grus virgo) da vardır.
Ama alanın içinden geçen Kars-Akyaka otoyolu alanda kuş ölümlerine yol açmaktadır. Ayrıca göl kıyı şeridindeki aşırı otlatma, sazlıkların büyük kısmını yok etmektedir. Alanın büyük bir özenle korunması, alandaki ekoturizm faaliyetlerinin gölü kesinlikle taciz etmemesi ve özellikle gölün kıyı şeridindeki mutlak koruma bölgelerinin kesinlikle korunması gerekmektedir. Gölde Kars Valiliği’nin desteği ve KuzeyDoğa Derneği çabalarıyla 2009 Mayıs ayında tamamlanan Türkiye’nin doğa koruma için yapılmış ilk adası, kuşlar için alanı daha da önemli kılmıştır. Kars İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nün adaya diktiği ağaçlar büyüdükçe, ada göle ötücü kuşları da çekmektedirler. Yine de, KuzeyDoğa Derneği alanda çok yoğun çalıştığı için, daha önce görülmemiş kuş türlerini tespit etmek giderek zorlaşmaktadır. Bu sene ilk kez tespit edilen kuş türlerinin %88’i sadece halkalama çalışmalarında tespit ettiğimiz alanda ender türlerdir. Bu yüzden, Türkiye’de düzenli halkalama çalışmalarının sürdüğü üç istasyondan biri olan Kuyucuk’ta halkalama çalışmalarının devamı çok önemlidir ve bu masraflı çalışmaların sürekliliği için devlet desteği şarttır. Şimdiye kadar alanda görülmüş 220 kuş türünün 52 tanesi, yani dörtte biri, halkalama çalışmaları dışında görülmemiştir. Bu da, bu alandaki bilimsel ornitolojik çalışmaların bölgedeki biyolojik çeşitliliği tespit etmek, kuş popülâsyonlarını takip etmek ve Kars bölgesinde yaban hayatı turizmi ve ekoturizmi geliştirmek açısından ne kadar mühim olduğunu tekrar göstermektedir. Kuyucuk Gölü Rusya-Kafkas-Türkiye-Ortadoğu-Afrika göç güzergâhının üzerindedir. Gereken desteği bulup alandaki halkalama çalışmalarına devam edebilirsek, uzun vadede alanda tespit edilen kuş türü sayısının 250’yi geçeceğinden eminim. Bu çalışmalara destek olan Kafkas Üniversitesi’ne, gereken izinleri veren Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Kars Çevre ve Orman İl Müdürlüğü’ne ve çalışmalara destek olan Kars Valiliği, Kars Belediyesi, Akyaka ve Arpaçay Kaymakamlığı, Kuyucuk, Duraklı, Carcıoğlu ve Büyük Çatma köyü halkı ve diğer vatandaşlara teşekkür ederiz.”